De kogel is door de kerk, de projectgroep is eruit. Er werd na de beslissing en de mitsen en maren, een heerlijke Hummels bockbiertje op gedronken. Jan Opdam, Marijke Schellekens en Hans Mellendijk gaan de poëzieleesplek voor de 21ste Kunstwandelroute realiseren. Hoe en wat houden we nog even onder pet. Maar dat de Enghuizer dialogen het dichterscollectief De Omsmeders weer een tree hoger op de zangberg laat komen lijkt haast onvermijdelijk.

Twaalf dichters gaan er mee aan de slag. 

Pieter Bas Kempe | Gezicht op Bontebrug

​Gezicht op Bontebrug
Sinds Adam, appel, Eva, slang en zondeval
onthaast men hier, spaart hart en ook bloedvaten:
groots en meeslepend’ is in ’t Oude IJssel dal
geen leus der huidigen, voor-of nazaten.

Eergisteren wel kwam van Ulftse zijde
kort na het middaguur een stofwolk aangezwierd,
verspreidde zich al boven gindse weide…
Weer had oer-Bontebrugse rust gezegevierd.

Had hier Vermeer toch ooit zijn oog op laten lichten,
was men op Bontebrug in plaats van Delft gaan dichten…


Pieter Bas Kempe ‘Bij dit gestadig stromen’,
uitgave Waterschap Rijn en IJssel,
Boekhandel Jansen & de Feijter, 2009.

Sander Grootendorst | Kwartetten

06-06-2019 | Op de Koetshuisplek: Anna Wiersma⇲ met Mariette Hehakaya⇲ Anna leest uit Enghuizer dialogen X het gedicht Julia en wordt op piano begeleid door Mariette. Landgoed Enghuizen te Hummelo.

Julia
​We zitten samen op een hekje.
Ik in mijn regenkleding,
zij in een witte kanten jurk
met opstaand kraagje.
Dan zeg ik: “Freule, ik heb een
klein vraagje, vindt u het goed,
dat wij dit jaar ook weer ....”
Ze laat een licht bewegen van
de wimpers zien, en zweeft dan weg.
Ik denk dat ze zojuist
haar fiat heeft gegeven.

         Anna Wiersma

Pieter Bas Kempe leest 'Zachtje in mistig schemer' van Bert Bevers

Zachtjes in mistige schemer
​
Het was zomer, misschien lente. Goed
kan ik me het me niet herinneren. Het
was zomer of lente, ik weet het gewoon
niet meer. Wachters liepen zachtjes in
 
mistige schemer, dat wel. Overdachten
de rare melodieën die vreemden hadden
geneuried bij het dragen van zilver, en
beurzen vol zand. Achter elke stam stak
 
wel een schimmenspel. Niet van harte
tastten ze in kaalte rond. Traag geurde
de nacht, terwijl schijnbaar niets gebeurde.
Niets? Wie wist wat er zat in de kistjes
 
waarvan de sleutel op de bodem van de beek

Pieter Bas Kempe leest 'Het oude koetshuis' van Herman Pelgrom
het oude  koetshuis
 
onhoorbaar zijn je klachten:
de zweep van de zon ontziet je niet
de tanden van de vorst
 
ik blijf maar staan
en als de tijd lijk niet ik
maar jij voorbij te gaan
 
het laatste licht slaat toe
zacht bolt het duister als een vrouwenrok
de oude bomen kreunen in de nacht
 
geen paarzucht van de merrie in de stal
geen grieve van de ruin
breekt door het hangslot van de nacht
 
het is of jij een bodem hebt bereikt
waar zelfs geen verlossing welkom is
uit eeuwigdurend zwijgen
 

KUNST-KLINK-FESTIVAL | Landgoed Enghuizen | 1ePinksterdag | 9 juni 2019 
 
Podium Koetshuis | tussen plek 9 en 10
Mariette Hehakaya: pianist die al veertig jaar de toon zet op hoog niveau; ze componeert en arrangeert en treedt regelmatig op als pianist met haar eigen Colour Of Sound band. | Anna Wiersma: stadsgids en stadsdichter van Zutphen (2015-2017) ze schept poëtische beelden. | Pieter Bas Kempe: dichter, talenwonder, presentator van literaire salons. | Jolieke van Osch: zingt zelf gecomponeerde liedjes en bekende popsongs, begeleidt zichzelf op gitaar, volmaakt in ‘enen knooi’ met Anne Alkemade, een zeer veelzijdig pianiste. | Sander Grootendorst: dichter, hij schrijft poëtische en journalistieke teksten over natuur en cultuur. Geeft voorstellingen, lezingen en presentaties; solo of als helft van Poëzietheater Vlinderwerk. 
 
Verhalenspoor Enghuizen | tussen Koetshuis en Juliamonument en tot aan de Klevenhorst weer terug. 
Helma Snelooper: dichter, schrijver, verhalenverteller, theatermaker. | Vincent van Dam: violist wereldmuziek; met name Balkan, klezmer. Raakt graag de gevoelige snaar. 
 
Podium Poëzieleesplek | Poëziecarrousel  | plek 19
Bert Scheuter: grafisch vormgever, beeldend kunstenaar, columnist in de Gelderlander, vormt samen met Louis Radstaak en Hans Mellendijk>HiPP: Het instituut Praktische Poëzie.  |Louis Radstaak: uitvoerder van poëtische projecten via HiPP en De Omsmeders, grafisch vormgever, dichter. | Wim van Til: dichter, leraar Nederlands, oprichter van het Poëziecentrum Nederland. | Het duo Papillon: bestaat uit Joséphine Noyons; zang en gitaar, Frans van Til; shakuhachi (Japanse fluit) en viool. Zij nemen het publiek mee op een muzikale wereldreis; spelen bijzondere liedjes uit verre windstreken. | Het Kleine Holte Koor is een gemengd  a-capellakoor genoemd naar theaterboerderij de Kleine Holte waar het in 1983 is opgericht. Het repertoire bestaat uit meerstemmige koorwerken, uit de 17e tot de 21e eeuw, Scandinavische, Oost Europese en Zuid-Amerikaanse werken.
 
Podium De Klevenhorst | na plek 25
Jan Opdam: beeldend kunstenaar en dichter, creëerde op het landgoed Enghuizen de Poëziecarrousel in nauwe samenwerking met mede-Omsmeders. Broer en zus Rosanne & Thomas Reitsema (resp.harp, zang & cello, zang) vormen samen het muzikale duo Amestyr. Ze spelen klassieke muziek, Ierse volksnummers, maken eigen composities en bewerken popsongs. | Ineke Berentschot: professioneel bakker, broodschrijver, romancier en dichter in Nederlandse en Nedersaksische taal. | André van Gessel: columnist in de Gelderlander, dichter, liedschrijver, zanger in Nederlandse en in de Liemerse Nederfrankische steektaal; begeleidt zichzelf op gitaar en mondharmonica. 
 
Podium Poëzieklinkplek | na plek 25 en 26
Ankh Gussinklo: ze schrijft verhalen, gedichten, columns en theaterteksten. Draagt met verve voor in het Nederlands en in de Achterhoekse streektaal. | Wilma Pastors schrijft en zingt levensliederen en begeleidt zichzelf daarbij op gitaar. | Mouafak Al Jamal speelt de Ud (Arabische luit) en zingt, Ahmed Dabbagh speelt de darbuka (vaastrommel); ze vertolken klassieke Arabische muziek en populaire Palestijnse muziek en maken cross-overs met muziek uit het westen.
 
Coördinatie Kunst-Klink-Festival  
Hans Mellendijk: dichter, vliegende keep, diabolische ballen omhooghouder, verslaat zacht tikkend de tijd. 
                     
 
Het Kunst-Klink-Festivalwerd mede mogelijk gemaakt dankzij het Kunstenaarsnetwerk het WEB en dankzij een subsidie van het Prins Bernhard Cultuurfonds via het Coulissenfondsen dichterscollectief De Omsmeders| info: h.mellendijk@xs4all.nl  of ruud@kaper.com| zie ook www.kunstwandelroutehummelo.nl

Zondagmiddag 26 mei j.l. kreeg de Poëzieklinkplek onverwachts bezoek van Ria Pelgrom, de weduwe van Herman Pelgrom. Herman die in 2015 voor de Kunstwandelroute een artikel in de catalogus schreef over over de natuurschoon op het landgoed; zie hier> Maar ook voor de Enghuizer dialogen prachtige waardevolle gedichten wat dat betreft heeft aangeleverd. Half mei kregen we het bericht dat hij was overleden, eerder in april al de berichten van Ria dat Herman niet bij de opening van de Kunstwandelroute zou kunnen komen omdat hij tweemaal door een herseninfarct was getroffen en dusdanig beschadigd was geraakt dat zowel wandelen als dichten niet meer aan de orde is. Droevig nieuws. We wensen vanaf deze plek de familie veel sterkte toe met het verwerken van dit onvoorstelbare verlies. We zullen hem herinneren en herdenken in zijn gedichten en bijdragen aan de Enghuizer dialogen.                                             Zie hier zijn bijdragen:

Het zijn bewonderenswaardige en memorabele momenten geweest de zondagmiddagen op de Enghuizer Poëzieklinkplek. Herinneringen blijven als eekhoorns door het hoofd springen, gelukkig zijn er de foto's nog en elders op deze webstee bewegende beelden met geluid. Hieronder enkele linken naar fotocollecties die we voor u verzameld hebben irgendwo op een andere plek in het wereld wijde web
 
12 mei 2019 | Pieter Bas Kempe, Anna Wiersma en Jolieke van Osch [fotografie: Peter van Osch]>
19 mei 2019 | Maarten Buser, Julia von der Fuhr en Wim van Til [fotografie: Tonny Buser]>
26 mei 2019 | André van Gessel, Joop Boersma en Ria Pelgrom [fotografie: Helma Snelooper]>

Enghuizer dialogen X  |  2019 | DE POËZIECARROUSEL
 
de aardbol kwijnt in koolzuur weg
de deur naar mars staat open
de arrogantie wordt al ingeblikt
voor als wij overlopen
 
                                                     nico arts
 
voor als wij overlopen
stappen weerklinken in het binnenoor
voetzoekers op het zand
de grond barst los onder een slakkenspoor
 
    helma snelooper
 
de grond barst los onder een slakkenspoor
daar liggen wortels van bestaan:
mijn vader die zijn vrouw verkast, ik ben
de knopennaaier die op de winkel past
 
                                                     wim van til
 
de knopennaaier die op de winkel past
telt zijn knopen een voor een, buiten lonkt
het echte leven, koert een duif zijn naam
wacht het zwarte schaap blatend voor het raam
 
        margót veldhuizen
 
wacht het zwarte schaap blatend voor het raam
dan weten we binnen dat ook zijn wol warm is dat
oude oorlogen doorklinken in lange refreinen dat
we moeten wennen aan talen van nieuwkomers
 
      bert bevers
 
we moeten wennen aan talen van nieuwkomers
abracadabra hun klank, verankerd in vreemde cultuur
wij – onbekend met ontheemd – achter quasi maakbare muren
hoe vaak horen we niet bij voorkeur ons eigen verdwaasde verhaal
 
 ankh gussinklo
 
hoe vaak horen we niet bij voorkeur ons eigen verdwaasde verhaal
zoals dat van de uitgerangeerde, verwelkte oudere vrouw
die steeds haar groezelige jas van bont openhaalde
en daarvan de schuld gaf aan de gruwelijk barre kou
 
         louis radstaak
 
en daarvan de schuld gaf aan de gruwelijk barre kou
maar ingevroren wachten mijn woorden op de verterende hitte
                          van de vuurvreter, op de ontketende liefde van de boeienkoning op een failliet circus met een clown in burger
 
                jan opdam
 
op een failliet circus met een clown in burger
door de boezewind naar verzonken barreveen
dat spreekt op vervroren lage dreun gedreven
heffen wij de tripelzinnige bokalen
 
                         pieter bas kempe
 
heffen wij de tripelzinnige bokalen
op allen die stoempen naar morgen
op het onhoofdig voortgaand verzet
op de mens die over de einder heen ziet
 
                  bert scheuter
 
op de mens die over de einder heen ziet
maakt de zichtlijn gevoel van einderloosheid los
want altijd is er weer een andere landstreek
landgoed of een bos
 
                 anna wiersma
 
landgoed of een bos
door bomen het contact niet zien
puurheid raakt uit beeld
lijnen trekken streken
 
               henk beunk
 
lijnen trekken streken
wijzen naar de richting
van ruimte en poëzie
zij weten genoeg
 
                     lidwiene vermeij
 
zij weten genoeg
de verdwijnpunten in perpetuum mobile
talen naar vervolmaking
de aardbol kwijnt in koolzuur weg
 
                   hans mellendijk
        
 
 
 
 

Jubelwerk 10 jaar Enghuizer dialogen
Een selfie, sample van tien jaar smeedwerk
 
dit is de zin van mijn bestaan altijd weer de kunst niet
zacht bezwangerd ligt het landschap klaar
voor die het zagen die het hoorden
ik draag een opvouwbaar bos in mijn broekzak
het landschap lezend krachtenveld van jaren
het blauw van de hemel gehaald
water rilt van rit, aan de randen ervan sterrenschot
edel dier of roofdier, wolf snuift aan ons lijf …
staat van zijn schikt in ons model lustoord reiner vreugd
over het veld lopend een weg  te banen naar het licht
het blad droomt zich het voorjaar
ze zingt over zaad dat sterft tot leven
 
Zinnen geschreven door van boven naar beneden:
Wim van Til (2014) en Margót Veldhuizen (2014), Bert Scheuter (2014), Dick Molenaar (2010), Helma Snelooper (2017), Hans Mellendijk (2018), Lidwiene Vermeij (2014), Bert Bevers (2018), Pieter Bas Kempe (2017), Henk Beunk (2018) en Nico Arts (2010), Louis Radstaak (2012) en Anna Wiersma (2011), Ankh Gussinklo (2014), Jan Opdam (2018).

Model staan

Het is de verwachting
het nog niet te hebben aanschouwd
het gevoel van op zoek 
naar het prille
tussen wanordelijk gras

de Pinksterbloem niet langer
alleen voor vergaan
maar het zoeken naar
de reden 
van haar bestaan

losgekomen bedoel ik
uit haar winterslaap
doordrongen van haar model
de spanning daarvan
in de lente 

Nico Arts
 
 

​

Symbiose

Is het lege dwaze pracht
het nadoen van wat ooit
is gehoord en gezien
of komt de ziel tot uiting
in kunst en poëzie
die niet gebonden zijn
aan een herkenbaar ding

je raakt verstrikt in een mysterie
in een woud van raadsels en geheimen
van beelden zoeken tussen dat
wat magisch en chaotisch lijkt
en zo mijn brein gevangen houdt

hoe ideeën zich in schoonheid vertalen
de natuur zich versmelt
met kunst en poëzie
dat er toevallig zo uit moest gaan zien
in een landgoed
dat wenkt met zijn weelde
​

Nico Arts
​

Verscheurdheid
 
ik beuk op de bast
scheur de schors
klauw mijn vingers
tot bloedens toe
ik splijt mijn nagels 
hars kleeft mij aan
hoe raak ik dichter
bij jouw bestaan
 
ik kloof het hout
graaf in de wond
jij ontwijkt me
en ik vergrijp me
ik schreeuw en ik smeek
bevat het niet
waar jij begint
en waar ik ontbreek
 
Helma Snelooper  
bij het kunstwerk van José Botterhuis​

Ontheemd

ze komen - ouderloos en kind -
begin ’43 vanuit het Haagsche
potentiële strijdtoneel
naar een leegstaand buiten
in een ver en onbekend
oosten in relatieve rust

tot eind ‘44 de bezetter
verhardt en ruimte eist
van Enghuizen naar onderdak 
bij pleegouders liefde voelen 
en spelend kind mogen wezen
in geluksgevoel

nu het besef dat patronen 
en de geschiedenis zich herhalen
de tijd zich ontrolt als een fotofilmpje
diffuus maar helder in contouren 
de waarheid tegen het licht

vluchtelingen
nog steeds in kampen
nu niet anders dan toen 
ontheemd 
wees met de kinderen
wees kind

Henk Beunk
bij het kunstwerk WEES KIND van Thea Zweerink

Houdbaarheid
 
Duits benzineblik
met roepnaam Kanister
verwordt van german-can 
tot jerrycan in WO II

van duurzaam degelijk ferro
naar later onverteerbaar plastic
bewijsstuk in wegwerpwereld

rijt nu uiteen 
door fake-fatsoen
van zelfzucht en verspilling
 
van allemaal ikjes 
nauwelijks nog samen
nauwelijks nog delen 

ontsnappen wegduiken 
en wanhoop in drieluik
van brandende aarde

houdbaarheid voorbij
we leven in reservetijd 

​Henk Beunk
bij het werk VVV van Martin Pragt 

Ontpopping van prikkels

ik zonder mij af
bundel mijn kracht
wacht
op de dag
die openbreekt
 
de wind duizelt van kruid
bestormt me
stroopt me uit mijn huid
legt al mijn draden bloot
 
ranken houden me in hun greep
ik worstel me door stekels
tijd haalt me over de hekel
 
ik lik mijn wonden
bramen spatten 
bloedrood uiteen
in mijn mond
 
mijn zolen branden
ik sta op heilige grond
 
ik dans
ontspring
ren door regen
zwem tegen de stroom in
verover
hecht
 
ik vlecht 
mij een weg
naar buiten
 
naar het wonder
van de verbondenheid
 
Helma Snelooper
bij het kunstwerk Ontpopping van prikkels van Hedy Hempe

Crossroads
 
heffen wij de tripelzinnige bokalen *)
op allen die stoempen naar morgen
op het onhoofdig voortgaand verzet
op de mens die over de einder heen ziet
 
naar waar de tijd van tijdigen verlenging vindt
achter de laatste kruispunten waar
geluk weer eens meer dan wijsheid is
maar de geest’lozen voorgoed verlaten zijn
 
stoten wij de glazen op het lange leven
op hen die niet wijken maar dijken
in blind vertrouwen op het toeval
dat al het nietige groots kan volharden
 
Bert Scheuter
 
Bij het kunstwerk van Bert Scheuter 
*)
cadavre exquis
enghuizen 2019
vier regels me t
een eerste zin van
Pieter Bas Kempe

 Space Oditty
 
verweesd
verdwaald
gevangen
hangend
in de bomen
vol verhalen
ver van hier
 
Pim van Arkel
 

​Wederkerig landschap 
 
Het gras waait van overal komt de wind onzichtbaar
als een geheimzinnig aangestuurde vlaag na vlaag 
jagen de halmen de sprieten in mijn gezicht
tot een groot geheel geluid een orkaan van geweld
misschien dat daar achter iets is dat voeten heeft 
en armen gedraaid gebogen als een woeste adem.
 
Al eerder heb ik de luchten zien zwiepen en zwaaien
al eerder waaide ik omver tot de groene zoden
maar nu mijn hoofd al bijna in de wolken grijp ik 
naar het onmogelijke de wind grijp ik vast en bal samen
mijn vuisten in de lucht zo ver zo dichtbij is de wind 
mijn handen anders dan gras pakken de aarde mee 
til het landschap hoog als blauw waai ik tot ver. 
 
Lidwiene Vermeij
 

Des Konings Ulenpas, of Zichtlijn op
         Le Tour de Force de Louis Quatorze
 
Het woord Achterhoek aan den beginne, hijzelf
pril Zonnekoning: zestien-twee-en-zeventig,
veldtocht langs Enghuizen scherend, ten westen van
Bommen Berend, met degen, floret en sabel
jagend op stadhouder Willem,
                                                         rustend somtijds
onder de linden van Keppel en Vorden – woord
van bezinnen, te midden der bossen kloppend
balkenhart, alouette vindt gehoor in zijn oor,
Sluitertijd kiekt hem sans gȇne de Graafschap uit.
 
Pieter Bas Kempe